Eenzijdig (of unilateraal) gehoorverlies is een aandoening die zowel volwassenen als kinderen kan treffen. Gehoorverlies kan tijdelijk zijn en de normale gehoorfunctie kan na therapie worden hersteld.

Er zijn drie soorten eenzijdig gehoorverlies:

• sensorineuraal: betreft schade aan de delicate haarcellen van het binnenoor (slakkenhuis) of de gehoorzenuw;
• geleidingsverlies: veroorzaakt door obstructie of beschadiging van het buitenoor, de gehoorgang of het middenoor.
• gemengd: vertoont de wijzigingen die de twee eerder beschreven typen gemeen hebben.

Het identificeren van de symptomen van gehoorverlies in één oor kan moeilijk zijn, omdat iemand die nog steeds perfect hoort in één oor, gehoorverlies in het andere oor vaak niet opmerkt.

U moet zich er echter van bewust zijn dat wanneer u één of meer van de volgende tekenen ervaart, u mogelijk eenzijdig gehoorverlies heeft:

• U hoort niet goed als het geluid van één kant komt;
• Alle geluiden lijken minder intens dan ze vroeger waren;
• Het is moeilijk te achterhalen waar een geluid vandaan komt;
• Het is moeilijk om achtergrondlawaai te negeren of om onderscheid te maken tussen geluiden;
• Als mensen praten wordt dit minder makkelijk verstaan;
• Het is moeilijk om geluiden over langere afstanden of in een lawaaierige omgeving waar te nemen.

Gehoorverlies in één oor kan te wijten zijn aan het natuurlijke verouderingsproces, maar er zijn andere factoren die in acht moeten worden genomen als oorzaak van eenzijdig gehoorverlies, waaronder:

• Meningitis: dit is een ontsteking van de hersenvliezen, de vliezen rond de hersenen en het ruggenmerg, veroorzaakt door een virale of bacteriële infectie. Hoewel bacteriële meningitis vaker voorkomt bij kinderen, kunnen volwassenen het ook krijgen. Wanneer gehoorverlies optreedt, is dit te wijten aan een ontsteking die een deel van het binnenoor beschadigt.
• Hoofdletsel: door het plotselinge en gewelddadige karakter, kan hoofdletsel overal in het gehoorsysteem schade veroorzaken. Deze schade kan ook geleidingsverlies en sensorineuraal gehoorverlies, centraal auditief verwerkingstekort, evenwichtsproblemen en tinnitus veroorzaken. Het trommelvlies, het middenoor en het binnenoor zijn de meest voorkomende plaatsen van perifeer letsel, omdat deze zich vaak in de directe lijn van het letsel bevinden.
• Afwijkingen van de gehoorzenuw: de afwezigheid van de cochleaire zenuw of een gebrekkige cochleaire zenuw wordt geassocieerd met aangeboren sensorineuraal gehoorverlies in één oor of in beide oren. Magnetische beeldvormingstechnieken (MRI) met hoge resolutie worden gebruikt om vast te stellen welke zenuwen aanwezig zijn en hoe groot deze zijn.
• Tumoren: eenzijdig gehoorverlies is een kenmerkend symptoom van akoestisch neuroom (vestibulair schwannoom), een goedaardige tumor die de achtste hersenzenuw aantast.
  Paraganglioom, de meest voorkomende primaire tumor van het middenoor, kan oorsuizen veroorzaken en verhinderen dat geluidsgolven van het middenoor naar het trommelvlies gaan, wat geleidingsverlies in één oor tot gevolg heeft. Plaveiselcelcarcinoom, de meest voorkomende vorm van kanker van de uitwendige gehoorgang, kan eenzijdig geleidingsverlies veroorzaken.
• Otosclerose: deze progressieve ziekte bestaat uit een abnormale groei van bot in het middenoor. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en is in ten minste 50% van de gevallen erfelijk. Hoewel bilateraal gehoorverlies veel vaker voorkomt, is tot 15% van de gevallen unilateraal. Deze afwijking kan het vermogen van het reizen van geluid van het middenoor naar het binnenoor verminderen, waardoor gehoorverlies kan ontstaan.
• Ziekte van Ménière: hoewel het belangrijkste symptoom ernstige duizeligheid is, kan deze ziekte ook oorsuizen, een gevoel van gedempt of geblokkeerd gehoor, congestie, volheid of druk in het aangetaste oor veroorzaken. Als het binnenoor zich vult met overtollig vocht, kan dit de delicate haarcellen beschadigen en blijvend gehoorverlies veroorzaken.
• Virussen: sommige virussen kunnen aangeboren of verworven gehoorverlies veroorzaken, unilateraal of bilateraal. Meestal betreft het sensorineuraal gehoorverlies, met schade aan de structuren van het binnenoor. Cytomegalovirus (CMV), een veelvoorkomend virus dat mensen van alle leeftijden kan treffen, dat verantwoordelijk is voor tot 40% van alle gevallen van aangeboren gehoorverlies. Andere virale ziekten die verband houden met gehoorverlies zijn onder meer: rodehond, mazelen, bof, hiv, herpes simplex, westnijlvirus en waterpokken.
• De bof: hoewel de ziekte vaak als een kinderziekte wordt beschouwd die door vaccinatie kan worden voorkomen, kunnen ook ongevaccineerde volwassenen het krijgen. Wanneer de bof gehoorverlies veroorzaakt, is het vaak een ernstig, eenzijdig sensorineuraal gehoorverlies dat niet op behandeling reageert. In een Japans studie uit 2017 onder 66 patiënten was de oudste deelnemer 54 jaar oud en de meesten waren nog nooit gevaccineerd.
• Langdurige blootstelling aan lawaai: hoewel kan worden aangenomen dat dit type gehoorverlies dezelfde gevolgen kan hebben voor beide oren, blijkt uit veel studies dat mensen een asymmetrisch gehoorverlies hebben, met aanzienlijk erger gehoorverlies aan één oor. Met name uit een studie uit 1993 bleek dat 80% van de deelnemers eenzijdig gehoorverlies had als gevolg van blootstelling aan lawaai; uit een studie uit 2010 bleek dat 22,6% van de deelnemers asymmetrisch gehoorverlies had. Vooral mensen die voor sportieve doeleinden vuurwapens gebruiken en vrachtwagenchauffeurs zijn vatbaar voor gehoorverlies door blootstelling aan lawaai. 

Het vermogen om verschillende geluidsbronnen te lokaliseren en te onderscheiden is zeer belangrijk, en speelt vaak een cruciale rol bij het sturen van gedragsreacties (bijvoorbeeld weglopen van een blaffende en potentieel gevaarlijke hond). Talrijke studies hebben het belang aangetoond van binauraal horen voor het lokaliseren van geluidsbronnen en het verbeteren van de waarneming van geluiden die van belang zijn in aanwezigheid van storend lawaai. Neuronen in de auditieve centra van de hersenen zijn afgestemd op signalen die de tijd- en intensiteitsverschillen tussen de beide oren regelen. Het goede nieuws is dat, volgens een studie, sommige mensen het tekort dat gepaard gaat met eenzijdig gehoorverlies kunnen compenseren door meer te vertrouwen op de ongewijzigde signalen die door het gezonde oor worden verwerkt.

Recente MRI-studies bij mensen met eenzijdig gehoorverlies suggereren dat gehoorverlies wordt geassocieerd met afwijkingen in het neurale netwerk en wijdverbreide betrokkenheid van verschillende hersengebieden. Een studie uit 2018 vond veranderingen in meerdere grootschalige neurale netwerken, betrokken bij sensorische en cognitieve functies op hoog niveau, bij proefpersonen met langdurig eenzijdig gehoorverlies. De onderzoekers veronderstelden dat deze veranderingen afhankelijk zijn van het stadium van doofheid en het gehoorniveau van de proefpersoon. Verdere studies zullen nodig zijn om de precieze mechanismen in de hersenen en de veranderingen die betrokken zijn bij gehoorverlies te identificeren, wat de weg zou kunnen banen voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen.

Om eenzijdig gehoorverlies vast te stellen, is het een goede zaak om naar een specialist te gaan die tijdens de eerste afspraak een anamnese af zal nemen om te kijken of er erfelijke factoren zijn.

Vervolgens wordt een test van het buitenoor uitgevoerd, waarbij wordt nagegaan of er al dan niet sprake is van verwondingen aan het oor of voorwerpen die de gehoorgang zouden kunnen afsluiten. Op dit punt kan de patiënt worden onderworpen aan één of meer soorten audiometrische tests waarbij geluiden van verschillende frequenties worden aangeboden. 

Aan het einde van de analysefase stelt de specialist de diagnose en bespreekt deze met de patiënt om de meest geschikte behandeling voor het specifieke ziektebeeld vast te stellen. 

Zodra de diagnose van eenzijdig gehoorverlies is gesteld, kan de specialist voorstellen om door te gaan met één van de volgende behandelingsmogelijkheden:

• Hoortoestel met contralaterale signaalroutering(CROS): dit hoortoestel is speciaal ontworpen voor eenzijdig gehoorverlies en bestaat uit een microfoon die in het oor met beperkte functie wordt geplaatst en het geluidssignaal geleidt naar een hoortoestel dat in het normaal horende  oor wordt gedragen.
• Hoortoestel met bilaterale microfoons en contralaterale signaalroutering (BiCROS): deze variant van het CROS-hoortoestel is een waardevolle optie wanneer een persoon asymmetrisch gehoorverlies heeft, met een aanzienlijk beter gehoor in het ene oor dan in het andere oor.
• Oorimplantaten (BAHA): door de combinatie van een audioprocessor en een klein titanium apparaatje dat achter het oor wordt geïmplanteerd, zorgt dit unieke systeem ervoor dat het bot het geluid rechtstreeks naar het functionerende binnenoor kan overbrengen, waarbij het middenoor wordt omzeild. Uit een studie uit 2017 is gebleken dat mensen met eenzijdig gehoorverlies significante verbeteringen bereikten in het vermogen om woorden te onderscheiden in lawaaierige omgevingen met zowel het CROS- als het BAHA-systeem, zonder verschil tussen de twee methoden.
• Cochleair implantaat: is een elektronisch medisch toestel dat wordt geïmplanteerd en gebruikt in geval van ernstig of zeer ernstig gehoorverlies dat niet kan worden behandeld met een hoortoestel. Een uitwendig deel bevindt zich achter het oor, terwijl een tweede element met een operatie onder de huid wordt ingebracht. Het toestel werkt door beschadigde haarcellen in het binnenoor te omzeilen en de gehoorzenuw rechtstreeks te stimuleren om informatie naar de hersenen te sturen. Het Synchrony cochleair implantaat voor eenzijdige doofheid en asymmetrisch gehoorverlies van de Amerikaanse firma MED-EL is in juli 2018 door de FDA goedgekeurd. Dit cochleaire implantaat helpt problemen op te lossen die andere hoortoestellen voor eenzijdig gehoorverlies niet kunnen oplossen, zoals de lokalisatie van geluid en het vermogen om in lawaaierige omgevingen te horen.

Als u slechts aan één oor last heeft van gehoorverlies, is het belangrijk om onmiddellijk een afspraak te maken met een StAr-geregistreerde audicien. In sommige gevallen kan behandeling van de oorspronkelijke oorzaak het gehoorverlies oplossen. Zelfs wanneer gehoorverlies permanent is, kunt u met de hulp van een audicien de optimale oplossing vinden waarmee u zich kunt aanpassen aan deze belangrijke verandering en uw leven ten volle kunt leven.